Tripoli thất thủ vì ông chủ... hàng bánh

Abdel Majid Mlegta, chủ doanh nghiệp chuyên cung cấp thực phẩm cho các cơ quan chính quyền Libya của ông Gaddafi trong đó có cả Bộ Nội vụ tiết lộ rằng: "Đây là công việc dễ dàng khi xây dựng được quan hệ tốt với các quan chức chính quyền".

Thẻ nhớ chứa thông tin mật

Chỉ vài tuần sau khi các cuộc biểu tình của phe nổi dậy bùng nổ, Abdel Majid Mlegta quyết định bí mật hợp tác. Tìm kiếm những người có thiện cảm trong cơ quan đầu não của chính quyền đại tá Gaddafi, Mlegta bắt đầu xác định các kết nối lỏng lẻo, sức mạnh chỉ huy và kiểm soát tại Tripoli.

Các tài liệu quan trọng đầu tiên mà Mlegta chuyển ra ngoài bao gồm danh tính các quan chức an ninh, tình báo của ông Gaddafi, thông tin về 7 trụ sở tác chiến quan trọng trong đó có cả an ninh nội bộ, các ủy ban cách mạng trong một thẻ nhớ. Thậm chí thông tin chi tiết như tên chỉ huy các đơn vị, số người, cách thức làm việc trong các trung tâm, biển số ô tô của các nhân vật quan trọng, liên lạc giữa các đơn vị an ninh với trung tâm chỉ huy.

Dựa trên các thông tin này, NATO lên kế hoạch chi tiết để lật đổ ông Gaddafi và tấn công Tripoli. Quan trọng nhất là việc đưa các đơn vị bí mật của quân nổi dậy ém sẵn trong thủ đô Tripoli định vị mục tiêu quân sự đầu não cho các cuộc không kích của NATO. Chiến dịch này được biết đến với cái tên mãi sau khi Tripoli thất thủ chiến dịch bình minh nàng tiên cá.

Thời gian mà quân nổi dậy xác định mở cuộc tấn công chiến lược nhằm vào Tripoli cũng được định sẵn, 20h ngày 20/8, thời điểm phần lớn người dân Tripoli bắt đầu ăn trong tháng lễ Ramadan với niềm tin lớn lao sẽ thành công vang dội.

Đòn nghi binh dư luận

Dù cho đến nay, cả phe nổi dậy và Mỹ, Anh, Pháp đều phủ nhận thông tin nói lực lượng đặc nhiệm NATO tham gia tác chiến nhưng các nguồn tin từ giới chức châu Âu nói hàng chục cố vấn quân sự dưới vỏ bọc dân sự đã được cử đến Libya. Một quan chức Pháp giấu tên cho biết, khoảng 30-40 cố vấn quân sự Pháp giúp phe nổi dậy tổ chức, huấn luyện tác chiến. Trong khi đó, một nhiệm vụ then chốt của đặc nhiệm Anh, đặt trang thiết bị radio giúp NATO xác định mục tiêu. Các nhiệm vụ này hết sức nguy hiểm khi phải thâm nhập vào thủ đô Tripoli.

Ba tháng từ khi cuộc chiến nổ ra, NATO tuyên bố mất tung tích ông Gaddafi, Liên minh châu Âu thúc đẩy đàm phán, trong khi Pháp, Anh tuyên bố lãnh đạo Libya có thể ở lại đất nước. Đằng sau những tuyên bố hòa hoãn này là sự chuẩn bị chiến dịch cuối cùng tấn công Tripoli.

Bắt đầu từ tháng 4, hai tháng sau cuộc nổi dậy, lãnh đạo Mahmoud Jibril của phe nổi dậy cùng ba thủ lĩnh khác tổ chức họp kín tại thành phố Djerba (Tunisia) trong  đó có ông Mlegta. Sau khi trình bày kế hoạch cụ thể, Mlegta còn chuyển giao cho NATO ba thẻ nhớ khác với thông tin về các điểm phòng thủ trong Thủ đô Tripoli, danh sách cập nhật về vị trí các cơ quan đầu não và những người sẵn sàng hợp tác với quân nổi dậy và quan trọng nhất là kế hoạch tác chiến chiếm Tripoli.

Và một trong những sai lầm lớn nhất của ông Gaddafi là việc gửi các lữ đoàn thiện chiến đến ứng cứu thành phố dầu mỏ Brega khiến Tripoli trở thành nơi dễ xâm nhập. Chỉ sau vài giờ tấn công, thành viên xâm nhập vào Tripoli trước đó bằng các tàu đánh cá ém sẵn ở nội đô phối hợp với quân nổi dậy chiếm được các vị trí quan trọng. Nhận được các thông tin về sự hoảng loạn của lực lượng bảo vệ Tripoli từ trong nội bộ, lãnh đạo quân nổi dậy lúc đó biết "chúng tôi biết sắp kiểm soát được Thủ đô".